نوشته‌های جامعه‌شناسی

نوشته‌های جامعه‌شناسی

  • خانه
  • پروفایل
  • ایمیل
  • آرشیو
  • نوشته‌ها

دریافت رایگان جزوه اقدام پژوهی

۱۳۹۸/۰۹/۳۰، 1:25

اقدام پژوهی یا Action Research به معنی پژوهش در عمل است. پژوهش در عمل نوعی از مطالعه و بررسی است که افراد برای تغییر وضعیت نامطلوب و رسیدن به وضعیت نسبتاً مطلوب و در نهایت بهسازی کارها در محیط شغلی‌شان بکار می‌برند. اگرچه این روش در ایران بیشتر در مدرسه و آموزش و پرورش به کار رفته است ولی در تمامی سازمان‌ها می‌توان از آن استفاده نمود. در این پست جزوه رایگانی که خودم تهیه کرده و در کلاس درس تدریس کرده‌ام را در اختیار شما قرار می‌دهم.

برای دریافت جزوه رایگان اقدام‌پژوهی اینجا کلیک کنید.

حمید مسعودی

دریافت رایگان جزوه درسی روان شناسی اجتماعی

۱۳۹۸/۰۹/۲۹، 15:58

با آگاهی به تعریف روان‌شناسی و جامعه‌شناسی،‌ حال به بررسی روان‌شناسی اجتماعی  می‌پردازیم. روان‌شناسان اجتماعی تلاش می‌کنند تا درباره اینکه چگونه مردم راجع به یک موضوع فکر می‌کنند، چه احساسی درباره آن دارند، چگونه با یکدیگر رابطه برقرار می‌کنند و بر هم تأثیر می‌گذارند و اینکه چرا آنها اینگونه عمل می‌کنند، دانش پایه‌ای به دست آورند. بنابراین روان‌شناسی اجتماعی یک رشته‌ی علمی است و هدف آن جستجوی فهم ماهیت و علل رفتار فرد و تفکرات او در موقعیت‌های اجتماعی است. این رشته به موضوعاتی از قبیل رفتار و افکار مرتبط با کمک‌کردن به دیگران، جذابیت، تعارض، پیشداوری، اعتماد به نفس، فرایندهای گروه و طرد اجتماعی می‌پردازد:


روان‌شناسی اجتماعی = جامعه‌شناسی + روان‌شناسی


جامعه‌شناسی در بررسی انگیزه‌ها و گرایش‌ها و خواست‌های اجتماعی و آرزوهای گروه‌های انسانی وارد حوزه روان‌شناسی می‌شود و روان‌شناسی در بررسی تاثیر عوامل اجتماعی در حالات و رفتار و روحیه افراد از یافته‌ها و تحقیقات جامعه‌شناسی کمک می‌گیرد. هر دانشی دارای آماج و اهدافی است که دانشمند برای دستیابی به آن تلاش می‌کند. آماج‌های بنیادین روان‌شناسی اجتماعی، همچون روان‌شناسی و جامعه‌شناسی چنین است: ۱- توصیف  ۲-تبیین  ۳-پیش‌بینی ۴-مداخله و کنترل. به کمک توصیف ما به «چیستی» ولی برای پی بردن به «چرایی» به تبیین نیازمندیم. از طرف دیگر ما می‌خواهیم پیش‌بینی کنیم که مردم در زمینه‌های گوناگون چگونه رفتار می‌کنند یا می‌اندیشند. در نهایت علم زمانی مؤثر خواهد بود که بتواند در جامعه مداخله کارساز انجام دهد و برای اینکار به دنبال کنترل شرایط و مداخله بهینه است.

 

برای دریافت رایگان جزوه درسی روان‌شناسی اجتماعی اینجا کلیک کنید.

از انتشار آن دریغ نفرمایید.


 

حمید مسعودی

فروشگاه‌های خُرد را دریابیم!

۱۳۹۸/۰۹/۱۱، 8:38

در سال‌های اخیر فروشگاه‌های بزرگ یا بزرگ‌بازار‌ها در شهر‌های کلان رشد چشمگیری داشته‌اند. این فروشگاه‌ها در یک سطح به‌صورت کلان‌بازار‌ها در شهر به چشم می‌خورند و بیشتر در حاشیه معابر و میدان‌های اصلی قرار دارند؛ اما چند وقتی است که رشد آن‌ها در سطح محلات و معابر کوچک‌تر نیز افزایش چشمگیری داشته است. ارائه کالا‌های متنوع، تخفیف‌های دوره‌ای و تأمین بسیاری از نیاز‌های شهروندان، ازجمله مزیت‌های این فروشگاه‌های بزرگ است. در تمامی شهر‌های دنیا و کلان‌شهر‌های کشور نیز این فروشگاه‌ها فعال هستند و مردم نیز بیشتر از آن‌ها استقبال می‌کنند. در کنار مزیت‌هایی که ممکن است این فروشگاه‌ها داشته باشند، مضراتی نیز برای ساکنان محلات خواهند داشت؛ این مضرات می‌تواند در سطوح مختلف بررسی و تحلیل شود.
با ظهور این فروشگاه‌ها در سطح محلی، در قدم اول اوضاع کسب‌وکار واحد‌های خرد تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد و رو به نابودی می‌رود. آن‌ها توان رقابت با این فروشگاه‌ها را ندارند و روز به روز کرکره‌های آن‌ها پایین کشیده شده و تعطیل می‌شوند. افراد شاغل در این واحد‌های خرد بیکار می‌شوند و مسائل پیرامونی برای آن‌ها پیش می‌آید. ساکنان محله اکنون شاهد حضور غریبه‌ها و افراد ناآشنا به محله هستند و جوانانی که روزی اقتصاد محله را رونق بخشیده و برای ارتقای آن تلاش کرده بودند، در عین ناباوری باید کاسبی خود را ترک کنند. مردم محلی که با اهداف فرااقتصادی و خرید به این مغازه‌ها و دکان‌ها مراجعه می‌کردند و صاحبان آن را امین و رازدار خود می‌دانستند، اکنون آن‌ها را غایب از صحنه می‌بینند؛ بنابراین می‌توان متصور شد که فروشگاه‌های بزرگ با نابودی مغازه‌های کوچک محلی در چه فرایندی سرمایه اقتصادی و پس از آن سرمایه اجتماعی و در نهایت هویت محلی را رو به نابودی می‌کشانند. آن‌ها یکی از نقاط هویت‌بخش، امنیت‌بخش و رجوع مردم محلی را در شبکه محلی از بین می‌برند.
با حذف این نقطه مهم در سطح محلی، کاهش امنیت و آرامش در محله دور از انتظار نیست. غریبه‌هایی که محله را نمی‌شناسند و ارتباطی با مسائل محله ندارند، نمی‌توانند مراقب محله باشند. مشکلات و آسیب‌های محله ارتباطی به آن‌ها ندارد. در این وضعیت بزهکاران اجتماعی فرصت بیشتری برای جولان دارند و محله را برای زندگی ناامن می‌کنند. حضور مشتریان فرامحلی در ساعات مختلف شبانه‌روز نیز می‌تواند این مسئله را شدیدتر کند. مغازه‌های کوچک که در محله پراکنده و امنیت‌بخش محله بوده‌اند، اکنون حذف شده و بخش خاصی از محله با فروشگاه‌های بزرگ فعال می‌شود. معابر اطراف این فروشگاه با خودرو‌های مشتریان اشغال می‌شود و بر کیفیت زندگی محلی نیز تأثیر منفی می‌گذارد. حتی حضور طیف‌های مختلف در این فروشگاه‌ها می‌تواند زمینه بروز تداخل‌های فرهنگی و اجتماعی مخرب باشد.
در نگاه دیگر، این فروشگاه‌ها به دلیل ارائه کالا‌های متنوع، فراتر از نیاز شهروندان و مجاورت با بافت مسکونی، می‌توانند مصرف‌گرایی را در بین شهروندان رقم بزنند؛ به‌طوری‌که کشاندن مردم به این فروشگاه‌ها به لطایف‌الحیل باعث می‌شود افراد فراتر از آنچه نیاز دارند، خرید کنند و ضمن اینکه اسیر مصرف‌گرایی می‌شوند، هزینه‌های زندگی‌شان افزایش پیدا کند. این گران‌باری هزینه‌ها نیز خود باعث بروز مسائل و مشکلات دیگر می‌شود. همچنین بیشتر فروشگاه‌های بزرگ از سوی شبکه اقتصادی بزرگ‌تری حمایت و پشتیبانی می‌شود که تبلیغات مصرف‌گرایانه و فرانیاز برای مشتریان دارد. تخفیف‌های همیشگی، محصولات مصرفی و محصولات غیرضرور ازجمله آن‌هاست؛ بنابراین شاید برای کلان‌شهر‌ها وجود این فروشگاه‌ها امری ضروری باشد، ولی در سطح خرد محلی ضرورتی نداشته و مضرات آن درخور توجه خواهد بود. به نظر می‌رسد ممنوعیت فعالیت این فروشگاه‌ها در سطح خرد محله، اخذ عوارض بیشتر و هزینه‌کرد آن در سطح محله و جلب مشارکت مغازه‌داران و ساکنان محلی در آن، عرضه محصولات محلی و در نهایت ارائه خدمات غیرکالایی در این فروشگاه‌ها بتواند از تبعات اجتماعی منفی آن‌ها بکاهد.

حمیدمسعودی، شهرآرا، یازده آذر نود و هشت.

حمید مسعودی

ارزیابی تأثیر اجتماعی سیاست‌ها و برنامه‌های دولت

۱۳۹۸/۰۹/۰۶، 12:20

دولت‌ها مجریان قانون و متولی اجرای سیاست‌های کشور در قالب برنامه‌ها و پروژه‌های متنوع هستند. آن‌ها تلاش می‌کنند ساختار سیاسی و اداری خود را با این برنامه‌ها هماهنگ سازند. در اجرای این برنامه‌ها و سیاست‌ها لازم است جوانب مختلف آن سنجیده شده و پیامد‌های احتمالی در نظر گرفته شود؛ به‌طوری‌که ممکن است آثار و پیامد‌های مثبتی از یک اقدام و برنامه انتظار رود، ولی حین اجرا و پس از آن به دلایل مختلف، مسائلی پیش‌بینی‌نشده و مخرب رخ دهد. در گذشته ارزیابی زیست‌محیطی، اولین نگاه ارزیابی تأثیر را داشته و پس از آن ارزیابی اقتصادی اولویت پیدا می‌کرد، اما امروزه دولت‌های مختلف قبل از انجام سیاست‌های خود به ارزیابی تأثیر اجتماعی اقدام می‌کنند. سؤال این است که در کشور ما به این مهم چقدر توجه شده است و چه کسی متولی آن به شمار می‌رود؟
ارزیابی تأثیر اجتماعی یک فعالیت پژوهشی، علمی و خارج از نهاد مجری اقدام است. دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی نهاد ارزیابی را شکل می‌دهند و بدون وابستگی به نهاد‌های دولتی، اما با درخواست آن‌ها به ارزیابی‌های مختلف به‌ویژه ارزیابی تأثیر اجتماعی سیاست‌ها و برنامه‌های مختلف می‌پردازند. هرگاه مجری یک برنامه بداند که اقدامات وی چه پیامد‌های اجتماعی خواهد داشت، با دقت نظر بیشتری می‌تواند تصمیم خود را اجرایی کند یا اینکه از آن منصرف شود. دولت‌ها در سال‌های گذشته برنامه‌های مختلفی در حوزه‌های درمان، مسکن و رفاه اجرا می‌کردند، ولی کمتر مشاهده می‌شد که نهادی پژوهشی قبل از اجرا جوانب علمی آن را روشن و شفاف ارائه کند یا اینکه دولت‌ها به نتایج آن توجه مناسبی نمی‌کرده‌اند. به‌تازگی نیز در یک اقدام سریع، مصرف بنزین سهمیه‌بندی شد. با توجه به پیامد‌های مختلف و اینکه در رسانه‌ها پیاپی به این موضوع پرداخته شد، مشخص است نهاد مجری در ارزیابی تأثیر اجتماعی آن موفق عمل نکرده است.
وقتی برنامه‌ای در فرایند ارزیابی تأثیر اجتماعی قرار می‌گیرد، تحلیل شده و جوانب اجتماعی آن در نظر گرفته می‌شود. پیامد‌های احتمالی مثبت و منفی آن ارائه شده و راهکار‌های کاهش آثار و پیامد‌های منفی آن به مجریان ارائه می‌شود. مجریان با مطالعه گزارش‌های ارزیابی تأثیر اجتماعی حتما مدیریت بهتری بر برنامه و اقدام خود خواهند داشت و هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده کمتری هم بر دوش آنان و مخاطبان برنامه بار خواهد شد. در ارزیابی تأثیر اجتماعی، پرسش‌هایی مطرح می‌شود که می‌توان در مقوله سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین به آن توجه کرد؛ آیا مردم از این برنامه رضایت دارند؟ علت نارضایتی آن‌ها چیست؟ آیا آن‌ها از جزئیات برنامه آگاهی لازم دارند و چگونه می‌توانیم مردم را آگاه کنیم؟ آیا این برنامه به عدالت اجتماعی و اقتصادی منجر می‌شود یا فاصله طبقاتی را رقم می‌زند؟ آیا این برنامه پیامد‌های امنیتی دارد و آرامش جامعه را به هم می‌زند؟ آیا این برنامه هویت و ماهیت جامعه را دگرگون می‌سازد یا سبب احساس تعلق بیشتر مردم به کشور و وطن می‌گردد؟ آیا مشخص است که چه کسانی از این برنامه سود می‌برند و چه کسانی دچار زیان می‌شوند؟ برای زیان‌دیدگان احتمالی چه راهکاری وجود دارد؟ این برنامه چه جایگاهی در سرمایه اجتماعی جامعه دارد و آیا مخرب یا تقویت‌کننده آن است؟ زنجیره پیامد‌های به‌هم‌وابسته این اقدام چیست؟ شیوه‌های اقناع و آگاهی‌بخشی به مردم چیست؟ نهاد‌های پشتیبان و حامی مجری اقدام چه وظایفی بر عهده دارند؟ در واقع با پاسخ به چنین پرسش‌هایی است که یک اقدام می‌تواند به‌درستی و با کمترین خسارت اجرا شود. تجربه تلخ اخیر (سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین) می‌تواند زنگ خطری برای مدیران در اجرای برنامه‌های آینده و در نتیجه توجه بیشتر آن‌ها به ارزیابی تأثیر اجتماعی باشد.

 

حمید مسعودی پژوهشگر اجتماعی جهاد دانشگاهی

شهرآرا، شش آذر نود و هشت

حمید مسعودی
© نوشته‌های جامعه‌شناسی
طراح قالب: وبلاگ :: webloog
درباره من
نوشته‌های جامعه‌شناسی من عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه بیرجند و نویسنده مطالب این وبلاگ هستم. یادداشت‌ها، تجربیات و آموزش‌هایم را در این صفحه به اشتراک می‌گذارم. برای ارتباط و دریافت سریع‌تر مطالب می‌توانید صفحه شخصی‌ام در تلگرام را نیز دنبال کنید.
جدیدترین‌ها
  • ترس چگونه سلطنت می‌کند؟ ۱۴۰۴/۰۸/۰۹
  • نقش مددکاران اجتماعی در بهزیستی سالمندی ۱۴۰۴/۰۵/۲۲
  • مسئولیت اجتماعی روان‌شناس و مشاور ۱۴۰۴/۰۵/۲۲
  • نخبگان افغانستان چه نگرشی نسبت به سیاست‌های ایران، پاکستان و هند دارند؟ ۱۴۰۴/۰۵/۲۲
  • لطفا سفر خودرویی، تنها دلخوشی و آرزوی مردم را تلخ نکنید! ۱۴۰۴/۰۱/۱۲
  • نیم قرن فراز و نشیب حقوق کارگران میان تورم و تحریم ۱۴۰۳/۱۲/۰۹
  • دست‌هایی که منتظر است | پاداش‌هایی که سال به سال آب می‌رود؛ ۱۴۰۳/۱۲/۰۳
  • شاخص جهانی ادراک فساد و چیزهایی که بهتر است بدانیم ۱۴۰۳/۱۱/۳۰
  • قلبی که دریده شد، آرزویی که شکست، امیدهایی که زنده است ۱۴۰۳/۱۱/۳۰
  • سفر ناتمام مایکل بوراوی در عمومی‌سازی جامعه‌شناسی و توجه به عدالت و کارگران ۱۴۰۳/۱۱/۲۵
  • خوانش کتاب جامعه را ببینیم اثر یوران آرنه جامعه‌شناس سوئدی ۱۴۰۳/۰۵/۱۵
  • چرا عکس باور عمومی، خودکشی در جامعه پزشکی بالاست؟ ۱۴۰۳/۰۵/۱۲
موضوعات
  • نظرسنجی تدریس
  • کتاب لاتین جامعه شناسی
  • کلید واژه های اجتماعی
  • روش تحقیق در علوم اجتماعی
  • آمار و کاربردهای آن در پژوهشگری
  • جامعه شناسی محض
  • جامعه شناسی کاربردی
  • نرم افزار و رایانه پژوهشگری علوم اجتماعی
  • ویژه پژوهشگری علوم اجتماعی
  • زبان انگلیسی در علوم اجتماعی
  • گوناگون مرتبط با جامعه شناسی
  • مهارت های انجام پژوهش اجتماعی
  • راهکارهای جستجوی اینترنتی
  • آزمون های ارشد و دکتری جامعه شناسی
  • مشاهیر و استادان جامعه شناسی
  • اخبار جامعه شناسی
برچسب‌ها
  • اقتصاد (1)
  • spss (1)
  • آمار استنباطی (1)
  • آمار توصیفی (1)
  • پژوهش اقتصادی (1)
آرشیو
  • آبان ۱۴۰۴
  • مرداد ۱۴۰۴
  • فروردین ۱۴۰۴
  • اسفند ۱۴۰۳
  • بهمن ۱۴۰۳
  • مرداد ۱۴۰۳
  • خرداد ۱۴۰۲
  • فروردین ۱۳۹۹
  • بهمن ۱۳۹۸
  • آذر ۱۳۹۸
  • آبان ۱۳۹۸
  • مهر ۱۳۹۸
  • شهریور ۱۳۹۸
  • مرداد ۱۳۹۸
  • تیر ۱۳۹۸
  • خرداد ۱۳۹۸
  • اردیبهشت ۱۳۹۸
  • بهمن ۱۳۹۷
  • دی ۱۳۹۷
  • مهر ۱۳۹۷
  • مرداد ۱۳۹۷
  • خرداد ۱۳۹۷
  • بهمن ۱۳۹۵
  • دی ۱۳۹۵
  • آذر ۱۳۹۵
  • آبان ۱۳۹۵
  • مرداد ۱۳۹۵
  • تیر ۱۳۹۵
  • اردیبهشت ۱۳۹۵
  • اسفند ۱۳۹۴
  • بهمن ۱۳۹۴
  • دی ۱۳۹۴
  • آذر ۱۳۹۴
  • آبان ۱۳۹۴
  • مهر ۱۳۹۴
  • شهریور ۱۳۹۴
  • آرشيو
دوستان
  • صفحه شخصی من در دانشگاه
  • صفحه شخصی در مگیران
  • صفحه شخصی در سیویلیکا
  • صفحه شخصی در آپارات
  • صفحه شخصی در گوگل اسکالر
امکانات
پربازدیدترین مطالب

کد پربازدیدترین

آمارگیر وبلاگ